Vandaag wordt gevierd, of als je wilt herdacht, dat Koning der Nederlanden Willem I, met een sloep aan land kwam bij Scheveningen. Vanwege het uitzicht op slecht weer zullen de acteurs die deze historische gebeurtenis iedere 25 jaar naspelen vandaag niet met een bootje maar met een tank aan land komen. Ook leuk, legt het leger uit in een persbericht. Voor het publiek vandaag op het strand verandert er dus niets. Het gaat immers om de essentie. Op die dag begon het koninkrijk der Nederlanden bij wijze van spreken, want de prins en later eerste koning kwam aan land. Zo beginnen zulke dingen wel vaker, een kleine stap met enorme gevolgen. Het draagt bij aan de mythevorming van de natie.
Spotprent over de vader van koning Willem I, stadhouder Willem V van Oranje-Nassau die (als Cupido) droomt over vele hoogzwangere vrouwen, 1796
We worden al duizenden jaren overladen door verhalen en berichten van heldhaftige figuren, die ondanks het slechte weer proberen ergens te komen. Vaak zijn die figuren goddelijk of adellijk van aard, want hun recht op macht is gegeven door iets wat voor gewone mensen onbereikbaar is. Iemand met een zak geld, de erfenis van eeuwen roofadel, en een stamboom waar een echte allochtoon u tegen zou zeggen komt aan land, om ons van die nare Fransozen en hun linkse hobby’s vrijheid, gelijkheid en broederschap te bevrijden. Dat is een herdenking waard.
Gisteren werden we overladen met berichten over boeken over de drie koningen Willem van de negentiende eeuw. Willem I was een harde werker zo werd ons verteld. We kregen inzicht in zijn kwaliteiten als boekhouder en werden door zijn met bladgoud beklede residentie in Brussel geleid. Willem I was een absoluut monarch die uitgenodigd was door de gegoede Haagse burgerij om de oude glorieuze tijden te herstellen. Hij was ook een verlicht despoot wat betekent dat je een deel van macht moet delen met anderen en niet het alleenrecht hebt om mensen te onderdrukken. Met een boerenkar werd hij naar het strand gebracht om daar een proclamatie uit te spreken, zo gaat het verhaal.
De deal werd in 1815 bezegeld op het Congres van Wenen, waar in ruil voor het verlies van de erfgronden van Nassau en om een buffer te vormen tegen de Fransen hij de domeinen van het huidige België, Limburg en Luxembourg erbij kreeg met steun van de toenmalige internationale gemeenschap. Het verenigde Europa was in die tijd vooral een aangelegenheid van de Pruisen en Oostenrijkers, op de flanken bijgestaan door de Britten en de Russen. Duinkerken bleef Brits om een oogje in het zeil te kunnen houden of alles wel volgens plan verloopt.
De Fransen hadden een mooie bestuurlijke infrastructuur achtergelaten, waarmee Willem I na belastingheffing zijn liefde voor ondernemen kon uitleven. Hij probeerde niet tegen de verlichte idealen te zijn en benoemde zelfs patriotten in zijn hofhouding, groef kanalen en probeerde naar Engels voorbeeld de industrie op gang te brengen. Dat deed hij buiten de politiek om met zijn bedrijf de Nederlandsche Handelsmaatschappij, waarbij hij de winst en de staat de verliezen mocht nemen. Daarmee wordt bedoeld dat de inwoners van zijn domeinen de rekening mochten betalen.
In 25 jaar tijd was zijn vermogen in 1840 vertwintigvoudigd terwijl een groot deel van de bevolking in het armenhuis zat. Hij wordt ook wel gezien als de eerste kapitalistische heerser die de verworvenheden van de burgerij wist te vertalen in persoonlijke rijkdom en een verpauperde arbeidersklasse. Zonder al teveel weerstand — laat staan controle — kon hij als investment banker dankzij het rondstrooien van conservatieve waarden over identiteit en traditie enorme rijkdom vergaren. Dat werkt vandaag de dag nog steeds en wordt daarom vandaag gevierd met een door militairen, verslaggevers, meer of minder bekende Nederlanders en strandpaviljoenhouders begeleid dagje uit op het strand. Voor het volk, dat daarom blij mag zijn…
Dit artikel verscheen eerder op Krapuul, 30 november 2013
wltrrr 
Dit is op Jusd herblogd.