Herhaal: Wij gaan naar Sotsji toe!

Over enkele weken beginnen de Olympische Winterspelen gevolgd door de Paralympische spelen. Die worden dit jaar gehouden in het subtropische zwemparadijs Sochi aan de Zwarte Zee. Net als in Nederland is februari de koudste maand van het jaar, in Sotsji is het overdag dan gemiddeld 10ºC. Tot 1864 was het gebied het onafhankelijke Circassië, maar nadat de oorspronkelijke bevolking werd uitgeroeid, verjaagd of gedeporteerd is het sindsdien geannexeerd door Rusland. Even verderop liggen hoge bergen met sneeuw. 700 km verderop in de Noord-Kaukasus wordt er nog steeds stevig gevochten tussen het Russische leger en onwelwillende Kaukasiërs. Er komt dus nogal wat bij kijken om van zo’n omgeving een leuk en gezellig wintersportoord te maken. De kosten worden nu al geraamd op 37 miljard euro (ongeveer acht keer zoveel als de rekening voor de Winterspelen van Vancouver) en er werken 37.000 mensen aan mee. De Amerikanen willen bij aanhoudende onrust met terroristen, zoals opstandelingen vandaag altijd heten, graag een handje meehelpen.

Voor het Pride House voor het bevorderen van acceptatie van homoseksualiteit, dat een plek kreeg tijdens de vorige spelen van Vancouver en London, is door de lokale autoriteiten in Sotsji geen vergunning gegeven uit angst voor wetsovertreding. Openlijke homoseksualiteit is namelijk bij wet verboden in Rusland. Deze week besloten de autoriteiten naast toegangspasjes en aangewezen plekken voor wie nog durft te demonstreren ook het leger in te gaan zetten. Rusland noemt dit zelf een ‘ring van staal’ aanleggen rond het Olympische dorp waaraan 30.000 militairen en politieagenten meewerken. Door de aanhoudende onlusten verderop worden rondom de badplaats en de olympische locaties verboden zones ingesteld waar niemand in, of uit mag. Terrorismebestrijding, het mag wat kosten. Er komt ook een mediacentrum dat vier keer zo groot is als het Kremlin.

Net als de A2, Dubai of andere paradijzen waar ook Nederlanders reikhalzend naar uitkijken wordt Sochi grotendeels gebouwd door duizenden goedkopere en vaak illegale arbeidsmigranten, veelal uit de voormalige Sovjet-republieken die onderbetaald en soms onbetaald meewerkten aan de bouw van het Olympische dorp. Bij protest vanwege erbarmelijke arbeidsomstandigheden en achterstallig loon worden de meesten weer over de grens gezet. De gewone mensen in het gebied profiteren weinig van het project en velen hebben onder dwang hun huis of grond moeten afstaan. Het blijkt ook een feest voor misdaad en corruptie. In de aangrenzende bergen is een Zwitsers skioord nagebouwd waarvoor er veel ontbost moest worden. Het bouwafval is gedumpt langs de rivier. Maar dat is allemaal geen terrorisme, dat heet slim ondernemen. Door lokale bewoners worden de spelen smalend de Poetin Spelen genoemd; de indrukwekkende faciliteiten zijn gesponsord door de oligarchen en het grote geld.

De sporters zijn natuurlijk razend enthousiast in de aanloop naar de spelen, in Rusland, in Nederland en daarbuiten. Wie wil er nou geen medaille winnen terwijl de hele wereld toekijkt? De kans dat je goed presteert is volgens sommige sportliefhebbers groter als er een kans is dat je het niet overleeft. Kritische berichtgeving over wat er zich in Sochi afspeelt wordt zoveel mogelijk gesmoord. Poetin bezoekt regelmatig de bouwwerkzaamheden en weet zijn ongenoegen over de voortgang en vertragingen te vertalen in bijvoorbeeld het schrappen van vakantiedagen voor werknemers. Je mag pas kerstmis vieren als de spelen voorbij zijn, zo klonk het vorig jaar. Vorige week bezocht hij Sochi en moest een winkelcentrum ontruimd worden na een bommelding. De enige manier om ervoor te zorgen dat het voor 7 februari af komt is nog meer geld en nog meer extreme veiligheidsmaatregelen. Maar zal het helpen?

Lees ook: In Sochi, anger and controversy of Olympic proportions, Globe and Mail, 7 jan 2014
‘Ring of steel’ set for Sochi region, The Vancouver Sun

Dit artikel verscheen eerder op Krapuul, 8 januari 2014